COMMUNIQUE DE PRESSE
Une plateforme d’organisations de la société civile, réunies par BOEH! (Baas Over Eigen Hoofd) et avec Justice and Democracy (J&D) asbl comme partie requérante, a décidé, après mûre réflexion, ensemble avec quelques élèves de l’Enseignement communautaire flamand (GO!), d’introduire un recours en annulation auprès du Conseil d’Etat contre la nouvelle interdiction du port de signes convictionnels pour les élèves des écoles du GO!.
Une précédente procédure auprès du Conseil d’Etat (introduire en novembre 2009) avait conduit dans un premier temps à la suspension de l’interdiction (mars 2010). En 2012, ce recours avait néanmoins été déclaré irrecevable par le Conseil d’Etat parce que l’élève au nom de qui le recours avait été introduit avait entre-temps terminé sa scolarité et n’était donc plus considérée comme ayant un intérêt à agir. Le GO! avait aussi prétendu qu’il n’y avait plus matière à annulation, étant donné que qu’il avait suspendu l’interdiction jusqu’à nouvel ordre.
Le 1er février 2013, le Conseil central du GO! a néanmoins instauré une nouvelle interdiction générale, devant cette fois entrer en vigueur le 1er septembre 2013.
Un recours est à présent introduit auprès du Conseil d’Etat contre cette décision, ensemble avec quelques élèves et avec le soutien de très nombreuses organisations.
Les organisations de la plateforme se savent soutenues par l’avis de la section de législation du Conseil d’Etat rendu l’année dernière concernant une proposition de décret prévoyant l’instauration d’une interdiction générale du port du foulard dans les établissements scolaires de la Communauté flamande.
Le Conseil d’Etat a renvoyé dans cet avis au raisonnement de la Cour constitutionnelle allemande: “L’interprétation du foulard ne peut être réduite à un symbole de pression sociale sur la femme. Pour de jeunes femmes musulmanes, le foulard peut aussi être un moyen, choisi librement, de vivre de façon affirmée, sans rupture avec la culture d’origine.”
Il ressort de cet avis que des mesures aussi extrêmes que celle du GO! piétinent la liberté religieuse. De plus en plus d’institutions en Flandre semblent trouver normal de limiter la liberté religieuse des élèves à travers des mesures aveugles.
A tel point qu’Amnesty International a exprimé, dans son récent rapport européen sur les discriminations envers les musulmans, son inquiétude au sujet des atteintes à la liberté religieuse au sein de l’Enseignement communautaire flamand.
Nous soulignons à nouveau qu’une interdiction pour les élèves du port de signes convictionnels va à l’encontre des droits humains, en particulier de la liberté religieuse, de la liberté d’expression et du droit à l’instruction.
Nous soulignons à nouveau que, de fait, avec cette interdiction, c’est surtout le foulard islamique qui est visé, de sorte qu’il est possible de parler d’une discrimination évidente des filles musulmanes. Néanmoins, cette interdiction est instaurée contre le port de tous les signes convictionnels. Cela concerne notamment les filles et garçons sikhs de notre pays qui se voient aussi refuser l’accès aux écoles du GO! en raison de leurs turbans
Nous ne pouvons pas accepter une telle interdiction, qui contrevient aux droits fondamentaux et qui porte atteinte au caractère pluraliste de l’enseignement de notre société. C’est indigne de notre démocratie.
Nous espérons que le Conseil d’Etat rendra rapidement un arrêt juste, de sorte qu’il soit fait une place réelle au pluralisme dans notre enseignement.
QUELQUES PRECISIONS
Justice and Democracy a pris la décision d’agir pour plusieurs raisons.
Premièrement, le collectif BOEH! l’a rappelé, cette décision constitue une violation de la liberté religieuse. C’est ce que souligne le rapport d’Amnesty International rendu public en 2012 et intitulé “La discrimination à l’égard des musulmans en Europe”.
Deuxièmement, la liberté religieuse n’a de sens que si la liberté de porter un signe convictionnel et la liberté de ne pas en porter un sont identiquement garanties. Or, l’interdiction décidée par le GO! est une rupture de cette double garantie.
Troisièmement, le gouvernement flamand, en particulier le ministre de l’Enseignement, n’ont pas pris leur responsabilité dans ce dossier bien que le groupe de travail neutraliteit.be lui a soumis, ainsi qu’au GO!, en 2010, une proposition de solution juridique tout à fait réaliste. Cette proposition a été réitérée en 2012.
Le gouvernement flamand, le ministre Smet en particulier, ont la responsabilité de veiller à ce que le GO! organise l’enseignement officiel dans le respect des droits et libertés fondamentaux. Aussi bien le Vlaamse Jeugdraad que le groupe de travail neutraliteit.be le lui ont notamment rappelé dans des opinions publiées en septembre 2012 dans le quotidien De Standaard.
Le ministre Smet le sait pertinemment bien mais il préfère ne pas agir. C’est parce qu’il n’agit pas que nous sommes contraints de le faire. Le processus actuel est la conséquence de l’irresponsabilité et de l’immobilisme du gouvernement flamand, en particulier du ministre Smet.
Enfin, le principe de neutralité doit être le garant du pluralisme. Or, cela n’est possible que si la liberté religieuse est protégée. C’est ce que dit clairement l’article 24 de la Constitution. Nous espérons que le Conseil d’Etat le rappellera une fois pour toutes.
Justice and Democracy asbl
Sites internet :
http://www.baasovereigenhoofd.be
http://www.justicedemocracy.org
Organisations qui soutiennent (avril 2013)
Al Mawada
Al Minara
Ella VZW
Fedactio
Federatie Marokkaanse Verenigingen
Internationaal Comité
Karamah EU
Kif Kif
LEF (Links Ecologisch Forum)
Minderhedenforum
MSC Ahlan
Sector Samenlevingsopbouw
Selefia
The Arrivalists
Turkse Unie van België
UMIVPA
Moskee Al Buraq
Sikhs in België
Vlaamse Jeugdraad
Vrouwen Overleg Komitee (VOK)
Vrije Keuze / Voem
VVVO (Vereniging Islamitische leerkrachten)
Werkgroep Neutraliteit.be
Yep Youth Empowerment
Justice and Democracy treedt op als verzoekende partij bij de Raad van State tegen de beslissing van het GO! om een verbod in te stellen tegen het dragen van levensbeschouwelijke kentekens
PERSMEDEDELING
Een platform van middenveldorganisaties, samengebracht door BOEH! (Baas Over Eigen Hoofd) en met Justice and Democracy (J&D) vzw als verzoekende partij, heeft na rijp beraad besloten om, samen met enkele leerlingen van het Gemeenschapsonderwijs (GO!), een verzoekschrift in te dienen bij de Raad van State. Dit ter vernietiging van het nieuwe verbod op levensbeschouwelijke tekens voor leerlingen in de scholen van het GO!
Een vorige rechtsgang bij de Raad van State (ingeleid in november 2009) leidde in eerste instantie tot een schorsing van het verbod (maart 2010). Deze klacht werd echter in 2012 door de Raad van State onontvankelijk verklaard omdat de leerlinge, in wier naam het verzoekschrift was ingediend, afgestudeerd was en dus niet langer als belanghebbend werd beschouwd. Tevens betoogde het GO! voor de Raad dat er geen reden was tot vernietiging, vermits het GO! het verbod tot nader order had opgeschort.
Op 1 februari 2013 stelde de Centrale Raad van het GO! echter opnieuw een algemeen verbod in, ditmaal ingaand op 1 september 2013.
Tegen dit verbod wordt thans opgekomen door een verzoekschrift dat samen met enkele getroffen leerlingen en met de steun van talloze organisaties wordt ingediend bij de Raad van State.
De organisaties van het platform weten zich gesteund door het vernietigende advies dat de Afdeling Wetgeving van de Raad van State vorig jaar heeft uitgebracht aangaande een voorstel van decreet houdende het instellen van een algemeen verbod op het dragen van een hoofddoek in de onderwijsinstellingen van de Vlaamse Gemeenschap.
De Raad verwees hierin expliciet naar de bevinding van het Duitse Grondwettelijk Hof dat:
“De interpretatie van de hoofddoek niet gereduceerd kan worden tot een symbool van maatschappelijke onderdrukking van de vrouw. Voor jonge moslimvrouwen kan de hoofddoek ook een vrij gekozen middel zijn om, zonder breuk met de cultuur van de eigen afkomst, een zelfbewust leven te leiden.”
Uit het advies blijkt dat dermate verregaande maatregelen, zoals deze van het GO!, op gespannen voet staan met de vrijheid van godsdienst.
Meer en meer instellingen in Vlaanderen lijken het normaal te vinden om de godsdienstvrijheid van leerlingen middels blinde maatregelen te beperken.
Zozeer zelfs dat Amnesty International in haar recente Europese rapport over discriminatie tegenover moslims haar bezorgdheid uitdrukte over de inbreuken op de godsdienstvrijheid binnen het Vlaamse Gemeenschapsonderwijs.
Wij benadrukken opnieuw dat een verbod voor leerlingen op het dragen van levensbeschouwelijke tekens indruist tegen de mensenrechten, meer bepaald, het recht op godsdienstvrijheid, het recht op vrije meningsuiting en het recht op onderwijs.
Wij wijzen er nogmaals op dat, de facto, met dit verbod vooral de islamitische hoofddoek wordt geviseerd, zodat we hier kunnen spreken van een regelrechte discriminatie van moslimmeisjes. Dit verbod is echter tegen het dragen van alle levensbeschouwelijke tekens gericht. Met name betreft het ook de Sikh-jongens en –meisjes in ons land die zich nu ook de toegang geweigerd zien tot de GO!-scholen wegens hun tulband.
We kunnen ons niet neerleggen bij een dergelijk verbod, dat indruist tegen fundamentele grondrechten en het pluralistisch karakter van het onderwijs en onze maatschappij schendt. Dit is onze democratie onwaardig.
Wij hopen op een snelle en rechtvaardige uitspraak van de Raad van State zodat dit onrecht teniet kan gedaan worden en er plaats komt voor een reëel pluralisme in ons onderwijs.
ENKELE TOELICHTINGEN
Justice and Democracy nam deze beslissing om verschillende redenen.
Ten eerste, zoals het platform BOEH! heeft aangehaald, vormt deze beslissing een schending van de godsdienstvrijheid. Dat wordt onderstreept in het rapport van Amnesty International dat in 2012 werd gepubliceerd getiteld “Discriminatie tegen moslims in Europa”.
Ten tweede, godsdienstvrijheid heeft enkel zin als de vrijheid om een levensbeschouwelijk kenteken te dragen én de vrijheid om er geen te dragen beide gegarandeerd zijn. De beslissing van het GO! om levensbeschouwelijke kentekens te verbieden is echter een inbreuk op deze tweezijdige garantie.
Ten derde, de Vlaamse regering, en in het bijzonder de minister van Onderwijs, hebben hun verantwoordelijkheid niet genomen in dit dossier, hoewel de werkgroep neutraliteit.be zowel bij de regering als bij het GO! in 2010 een zeer realistisch voorstel tot een juridische oplossing heeft neergelegd. Dat voorstel werd herhaald in 2012.
De Vlaamse regering, en minister Smet in het bijzonder, hebben de verantwoordelijkheid om erover te waken dat het GO! het officieel onderwijs zodanig organiseert dat de fundamentele rechten en vrijheden gerespecteerd worden. Zowel de Vlaamse Jeugdraad als de werkgroep neutraliteit.be hebben de minister hieraan herinnerd via opinies gepubliceerd in De Standaard in september 2012.
Minister Smet weet het maar al te goed, maar kiest ervoor om niets te doen. Juist omdat hij geen actie onderneemt, zijn wij verplicht om het wel te doen. De huidige procedure is het gevolg van de onverantwoordelijke houding en de laksheid van de Vlaamse regering, en in het bijzonder van minister Smet.
Ten slotte, het neutraliteitsprincipe moet garant staan voor het pluralisme. Dat is slechts mogelijk als de godsdienstvrijheid beschermd wordt. Dat staat duidelijk in artikel 24 van onze Grondwet. Wij hopen dat de Raad van State voor eens en altijd alle partijen hieraan herinnert.
Justice and Democracy vzw
Websites:
http://www.baasovereigenhoofd.be
http://www.justicedemocracy.org
Ondersteunende organisaties (april 2013)
Onderstaande organisaties vormen een Breed Platform dat BOEH! steunt in haar acties tegen het verbod van levensbeschouwelijke tekens in het onderwijs, meer in het bijzonder de indiening van een verzoekschrift ter vernietiging van het algemeen verbod in de scholen van het GO! bij de Raad van State.
Al Mawada
Al Minara
Ella VZW
Fedactio
Federatie Marokkaanse Verenigingen
Internationaal Comité
Karamah EU
Kif Kif
LEF (Links Ecologisch Forum)
Minderhedenforum
MSC Ahlan
Sector Samenlevingsopbouw
Selefia
The Arrivalists
Turkse Unie van België
UMIVPA
Moskee Al Buraq
Sikhs in België
Vlaamse Jeugdraad
Vrouwen Overleg Komitee (VOK)
Vrije Keuze / Voem
VVVO (Vereniging Islamitische leerkrachten)
Werkgroep Neutraliteit.be
Yep Youth Empowerment